Wstrząsająca historia spotkania w nazistowskim obozie zagłady Sobibór. Spotkania, które zmieniło wszystko. Niemcy, rok 1943. Hans Heigel, oficer rezerwy SS z miasteczka Osnabrück, nie rozumie ani nie wspiera polityki Trzeciej Rzeszy. Jednak z obawy przed represjami wobec rodziny zachowuje swoje poglądy wyłącznie dla siebie. Najważniejsza dla niego jest opieka nad żoną i córeczką Hanne. Odsuwa na bok wartości za cenę spokoju, lecz jak długo uda mu się uciekać przed prawdą o okropnościach wojny? Hans musi stawić czoło rzeczywistości w chwili, gdy spotyka go największa tragedia, jaka może spotkać ojca. Jednocześnie dowiaduje się, że zostanie wysłany do okupowanej Polski, do obozu zagłady Sobibór. Po dotarciu na miejsce nie może już przymykać oczu na potworności, do których dochodzi w obozie. Pewnego dnia wśród więźniów wyselekcjonowanych do komór gazowych spotyka Leę, dziewczynkę łudząco podobną do ukochanej córeczki. Nazista postanawia ocalić żydowską dziewczynkę przed śmiercią. Co dzień wymyśla nowe strategie, szuka sprzymierzeńców wśród więźniów, okłamuje przełożonych, podejmuje straszliwe decyzje, ryzykuje. Wszystko po to, aby nie pozwolić dziewczynce umrzeć. Inspirowana dramatycznymi losami więźniów nazistowskich obozów zagłady powieść o rozdziale historii, którego nie wolno zapomnieć. Czy ludzie są w stanie przezwyciężyć zło i dać się poprowadzić człowieczeństwu? „Dziś, kiedy o przejawach nazizmu mówi się dużo i często, ale bez poparcia tego prawdziwą wiedzą, tym bardziej warto przeczytać tę książkę, by zrozumieć sens słynnego powiedzenia Leopolda Blooma z Ulissesa: „Historia jest koszmarem, z którego próbuję się obudzić”. Enzo Verrengia, La Gazzetta del Mezzogiorno.

Najważniejsze rzeczy ratuje się przez przypadek. Tak było z listami sierot ocalonych z rzezi, z Wołynia. Pęk pożółkłych papierów z niemieckimi stemplami przeleżał ponad sześćdziesiąt lat w pudełku do butów u profesor Jadwigi Klimaszewskiej, szefowej katedry etnografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Być może tych 129 listów i kart pocztowych z początku 1944 roku, napisanych przez ocalone z rzezi wołyńskiej dzieci, nigdy nie ujrzałyby światła dziennego, gdyby nie historyk IPN z Lublina, doktor Leon Popek. I tak zaczyna się ta historia.Listy są czymś więcej niż tylko historycznym świadectwem. Dzieci z Wołynia: Michałówka, Smyga, Szumska, Starej Huty, Kąt, Rudy Brodzkiej, Czyżowa - w tych czułych listach do rodziców pod pozorem normalności skrywają okrutną tajemnicę. Maskują własną traumę - opis wydawcy.

Droga do Trybunału w Strasburgu była bardzo daleka. Niektórzy z krewnych ofiar zbrodni katyńskiej zaczęli ją w kołchozie w Kazachstanie, bo stamtąd, poprzez Persję i Rodezję Północną, wracali do Polski. Inni ruszyli z Rumunii, gdzie w latach wojny zajmowali się wyrobem butów ze słomkową podeszwą, by utrzymać rodzinę. Jeszcze inni przetrwali powstanie warszawskie w domu, skąd nadawała słynna radiostacja AK „Łódź podwodna”, która nie przerwała pracy nawet, gdy Niemcy przeprowadzali w budynku rewizję. Bohaterowie tej książki po latach zakłamywania losów ich rodzin przez władze PRL postanowili na forum międzynarodowym upomnieć się o rzetelne śledztwo katyńskie i honor swoich pomordowanych bliskich. (…) Złożyli skargę przeciwko Rosji do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jego wyrok nie przyniósł im satysfakcji ani ukojenia bólu, choć siedmioosobowy skład sędziowski orzekł, że w Katyniu popełniono zbrodnię wojenną. Ostateczny wyrok Wielkiej Izby z 2013 roku głosił, iż trybunał nie może oceniać trwającego 14 lat rosyjskiego śledztwa katyńskiego, które umorzono, gdyż do zbrodni NKWD doszło, zanim powstała Konwencja Praw Człowieka i sam strasburski sąd. Poza tym Rosja związana jest przepisami tego traktatu dopiero od roku 1998. Jakby tego było mało, w Strasburgu przyjęto rosyjską argumentację, że najmłodsi krewni ofiar Katynia nie cierpieli z powodu utraty bliskich tak mocno, jak ich rodzice czy starsze rodzeństwo, bo... swych ojców nie zdążyli nawet poznać, skoro ci w 1940 roku, kiedy ich dzieci przyszły na świat, byli już w sowieckiej niewoli. Choć bliscy ofiar taki wyrok uznali za polityczny i korzystny dla Moskwy, nie żałują swej decyzji o wystąpieniu do Strasburga. Dzięki temu o zbrodni katyńskiej usłyszały tysiące ludzi na całym świecie, a nawet rosyjskie media musiały przypomnieć, dlaczego grupa Polaków pozwała władze Rosji przed Europejski Trybunał.(azymut.pl)

Świat pamięta Norymbergę, gdzie nazistowscy dygnitarze zostali pociągnięci do odpowiedzialności, ale prawie zapomniał o procesach w Dachau, gdzie setki strażników, oficerów i lekarzy stanęły przed sądem za osobisty udział w torturowaniu i mordowaniu więźniów w obozach koncentracyjnych Dachau, Mauthausen, Flossenbürg i Buchenwald. Joshua M. Greene opowiada dramatyczną historię Williama Densona, młodego prawnika z Alabamy, wykładowcy prawa w West Point, którego wysłano do Niemiec, by pokierował zespołem oskarżenia w największej serii procesów nazistowskich zbrodniarzy w dziejach. Wśród oskarżonych znajdował się doktor Klaus Schilling, odpowiedzialny za śmierć setek więźniów w swoich `poszukiwaniach` lekarstwa na malarię, Edwin Katzen-Ellenbogen, psycholog z Harvardu, który został później konfidentem Gestapo, i jedna z najsłynniejszych zbrodniarek wojennych w historii, Ilse Koch, `Wiedźma z Buchenwaldu`, której upodobanie do lamp z tatuowanych ludzkich skór opisywały gazety na całym świecie. Greene uzyskał dostęp do osobistego archiwum Densona, gdzie znajdowały się stenogramy z procesów, wycinki prasowe oraz stosy fotografii i listów. Dzięki nim udało mu się zrekonstruować procesy w Dachau i nadać swojej relacji atmosferę i napięcie prawniczego thrillera..

Ukraińskie podziemie OUN-UPA przestało istnieć w 1954 roku, kiedy ostatni przywódca został wydany przez swoich w ręce KGB. Od tej pory resztki struktur były szybko rozpracowywane i likwidowane. Sowietom nie udało się jednak w pełni wytępić ruchu, który obecnie na Ukrainie już otwarcie przeżywa swój renesans. Budzi to przerażenie wielu Polaków, których przodkowie zostali bestialsko pomordowani na Kresach przez banderowców. Wielu badaczy zajmujących się od lat heroizacją ukraińskiego nacjonalizmu, nie chce jasno ocenić postawy arcybiskupa Szeptyckiego wobec UPA. Metropolita, który wielokrotnie piętnował zbrodnie, u kresu życia potępił winnych im banderowców. Uznał ich za nieszczęście dla Ukraińców i chciał dogadać się z Sowietami. Jednak działalność UPA, liczącej na wybuch III wojny światowej, znacząco to utrudniała. [nota wydawcy]

Piękna i barwna opowieść o przedwojennych latach polskich kresów pachnąca nieistniejącą już kulturą żydowską i harmonijnym współistnieniem wielu innych narodowości. Znajdziemy tu i miłość, i obyczaje ludowe, i złowieszczego ducha nieżyjącej pani zamku. Pokazano również najważniejsze wydarzenia z dziejów II Rzeczypospolitej, ale przede wszystkim niezwykle obrazowo opisano dorobek i rolę kresów w kulturze i nauce polskiej. Autor zaznajamia czytelnika z tragicznymi latami w dziejach narodu polskiego - opisano jak wybuch drugiej wojny światowej - wejście wojsk radzieckich i niemieckich - wpłynął na zmianę zachowania "sąsiadów" dotychczas tak wspaniale koegzystujących. Książka uczy przede wszystkim tolerancji - każdy naród ma swoich złych i dobrych przedstawicieli; każdy naród może również zbłądzić. Polecam lekturę książki, którą kwalifikuję jako lekką - pomimo dotknięcia najtragiczniejszych epizodów historii Polski za jaki uważam ludobójstwo dokonane przez UPA. Każdy człowiek, który ma korzenie w tamtych stronach powinien przeczytać tę książkę.

Stanisław Swianiewicz był jedynym spośród oficerów polskich internowanych w obozach sowieckich, któremu wypadło być w pobliżu lasu katyńskiego w czasie, gdy odbywała się tam egzekucja. 29.04.1940 r. wywieziono go z obozu w Kozielsku razem z grupą ok. 300 oficerów przeznaczonych do likwidacji. 30.04 rano na stacji Gniezdowo, gdzie miał miejsce wyładunek, porucznik Swianiewicz został odłączony z tej grupy i przewieziony do więzienia w Smoleńsku, a stamtąd w Moskwie na Łubiance. Autor opisuje szlaki, które poprzez boje kampanii wrześniowej doprowadziły go pod Katyń, a potem jego losy w więzieniach i łagrach sowieckich oraz pobyt w roku 1942 w polskiej ambasadzie w Kujbyszewie, gdy polskie czynniki zarówno wojskowe, jak i cywilne poszukiwały jakichkolwiek śladów po zaginionych 15 tysiącach polskich oficerów i policjantów, o których władze sowieckie odmawiały wszelkich informacji. Autor był wówczas jedynym człowiekiem, który wskazywał na właściwy ślad, którym należało iść, aby przeniknąć tajemnicę zaginionych oficerów.

Nigdy nie publikowane drukiem relacje tych, którzy przeżyli wołyńską rzeź w 1943 r. Dotarto do nagrań reporterów Polskiego Radia, wielu ludzi dobrej woli przekazało zapisy ocaleńców. Ze wzruszeniem spisywano tekst z odręcznie pisanych świadectw. Opublikowano także protokoły przesłuchań banderowców, odezwy i rozkazy Ukraińskiej Powstańczej Armii i inne bardzo mało znane dokumenty. Ci, którzy ocaleli, opowiadają o życiu na Kresach, o dramatycznych zajściach, których byli świadkami i ofiarami. Tragedia odcisnęła na ich życiu krwawe piętno - już na zawsze. Żadna książka naukowa nie opisze bezsennych nocy dzieci, które były świadkami okrutnej śmierci ich rodziców zadawanej rękami sąsiadów.

Dla mieszkających na Wołyniu Polaków pamięć tego, co w XX wieku wydarzyło się w okolicach Dowbysza, Żytomierza czy Szepetówki, pozostaje wciąż żywa i bolesna. Od Wielkiego Głodu w latach 30. i przymusowej kolektywizacji, przez zsyłki do łagrów i wywózki na Daleki Wschód, bestialstwa banderowców oraz represje ze strony Sowietów ľ przez cały ten czas Polacy na Wołyniu robili wszystko, by ocalić własną tożsamość narodową oraz wychować w wierze katolickiej i poszanowaniu polskich tradycji następne pokolenia; by także one nie zapomniały o swoich korzeniach. Choć po upadku Związku Radzieckiego represje ustały, dla Polaków mieszkających na Wołyniu batalia o polskość i Kościół katolicki na Ukrainie jeszcze się nie zakończyła...